Temel analiz, piyasa analizinin iki önemli yönteminden birisidir. Diğer analiz türü “Teknik analiz” olarak bilinir ve grafikler üzerinden hareket ile trend olumlarını inceler. Temel analiz ise bir enstrümanın gerçek değerini değerlendirme ve gelecekte fiyatını etkileyebilecek faktörleri analiz etme yöntemine verilen isimdir. Bu analizin içeriği dış gelişmelere, sektörel yönelim ve trendlere ve finansal tablolara dayanmaktadır. Daha açık bir ifade ile temel analiz; kazançlar, borçlar, hisse senetleri, ekonomik koşullar ve şirket yönetimi gibi temel ölçümleri kullanarak bir hissenin değerlendirilmesini içerir. Temel analizin ana araçları sayılardır ve finansal tablolar içerisinde şunlara dayanır;
- Hisse başına kazanç,
- Fiyat / kazanç oranı,
- Oran analizi,
- Temettü getirisi,
- Defter değeri,
- Öz kaynak karlılığı,
- Bilanço analizi
Temel analize ile analistler mevcut piyasa değeri gerçek değerinin altında veya üzerinde olan enstrümanları ararlar. Örneğin, bir hisse senedinin gerçek fiyatı mevcut piyasa fiyatından yüksek olduğunda, temel analist onu satın alır.
Temel analizin bazı avantajları ve dezavantajları mevcuttur, bunlardan bazıları şu şekildedir;
- Temel analiz, yatırımcıların işlem yapmak istedikleri varlıklar hakkında akılcı ve rasyonel kararlar almalarını ve doğru bilgilere ulaşmalarını sağlar. Söz konusu bilgiler finansal verilere dayanır ve objektiftir.
- Beklenen kazançlar hisse üzerinde fiyat artışı sağladığı zamanlarda bunu daha önceden analiz etmiş ve bir beklentisi olan analistler kazançlı çıkarlar.
- Temel analiz uzun vadeye odaklanır. Sektördeki eğilimleri ve bunlardan en iyi şekilde yararlanabilecekleri şirketleri belirleyen yatırımcılar gerçek anlamda kar elde edebilirler.
- Temel analiz zaman alıcı bir analiz türüdür çünkü incelenmesi gereken birçok veri bulunmaktadır.
- Analiz yapmak için kullanılan veriler güncel olmayabilir. Ayrıca, rastgele olaylar (bomba patlaması vs.) ve ani gelişmeler bu analizde dikkate alınmaz.