Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin kendi iç kaynaklarını kullanarak yaptığı sermaye artışına verilen isimdir. Şirket kendi iç kaynaklarını kullandığı için yatırımcıdan herhangi bir bedel talep edilmez. Bu işlem sonucunda hissedarlara yeni sermayeyi temsil eden yeni hisse senetleri verilir ancak hisse fiyatı bedelsiz bölünme ile aynı oranda bölündüğü için hissedarlar açısından eldeki toplam varlıkların değerinde bir değişim olmaz.
Bedelsiz sermaye artırımı sonucunda şirketin kasasına herhangi bir para girişi veya çıkışı olmaz. Şirketin bedelsiz sermaye artımında kullandığı özkaynak kalemleri, emisyon primi, yeniden değerlemeden gelen değer artışı, yedekler, iştirak ve duran varlık satış karları ve dağıtılmayan karlar olabilir. Şirketin bedelsiz sermaye artırımı yapmasının birkaç nedeni olabilir. Bunlar hissenin likiditesini artırmak ve şirketin kullanılmayan kısımlarını aktive etmek olarak sıralanabilir. Sermaye artırımı sonucunda şirketin hisse senedi adeti ve fiyatı değişirken, şirketin piyasa değerinde bir değişiklik olmamaktadır.
Borsada Bedelsiz Sermaye Artımı Hisseyi Nasıl etkiler?
Borsa İstanbul’da şirketlerin bedelsiz sermaye artımı yapması, şirketlerin hisselerine doğrudan bir etkisi yoktur. Ancak bu noktada şirketin neden bedelsiz sermaye artımı yaptığına bakmak gerekebilir. Şirket bedelsiz sermaye artırımı ile normal faaliyetlerinde elde ettiği ciddi miktarda karı doğrudan şirket sermayesine ekleyerek, şirketin sermaye yapısını güçlendirebilir.
Bedelsiz Sermaye Artımı Hesaplama
Bedelsiz sermaye artımını yapan bir şirketin dolaşımdaki hisse adeti artarken, şirketin hisse fiyatı düşer. Ancak bu noktada şirketin piyasa değerinde herhangi bir değişim olmaz. Çünkü şirketin bilançosuna herhangi bir giriş ya da çıkış söz konusu değildir. Yapılan işlem bilanço içerisindeki değerin yer değiştirmesidir.
Bedelsiz sermaye artımını hesaplamak oldukça kolaydır. Örnek vermek gerekirse; 100 milyon TL öz sermayeli ve hisse fiyatı 10 TL olan A şirketi %100 oranında bedelsiz bölündüğü taktirde şirket sermayesi 200 milyon TL’ye çıkmaktadır. Bedelsiz bölünme sonrası şirketin piyasa değeri değişmediği için, hisse fiyatı 5 TL olarak düzeltilmektedir. Bedelsiz bölünme öncesi elinde 100 adet A hissesi olan bir yatırımcı, bedelsiz sermaye artırımı sonrası 200 adet hisseye sahip olmaktadır. Bedelsiz sermaye artırımında yeni hisse fiyatı şu şekilde hesaplanır;
Eski Hisse Fiyatı / (1+Bedelsiz sermaye artırımı oranı)
Bedelsiz Sermaye Artırımı Neden Yapılır?
Bedelsiz sermaye artırımı şirketler tarafından hem öz sermayelerini güçlendirmek hem de pasif bilanço kalemlerini aktiflere geçirmek için tercih edilebilebilmektedir. Bedelsiz sermaye artırımı şirketin iç kaynaklarını veya elde ettiği karı kullanarak şirketin ödenmiş sermaye miktarını artırmasıdır. Bedelsiz sermaye artırımında bedelli sermaye artırımına kıyasla şirketin kasasına bir giriş olmaz. Bütün bunlara rağmen şirketlerin bedelsiz sermaye artırımı için çok çeşitli nedenleri olabilir. Bunlar;
- Şirket sermayesinin kanunlar tarafından belirlenen yasal sınırın altında kalmasından dolayı zorunlu bir bedelsiz sermaye artırımı yapabilir.
- Şirket piyasadaki hisse adetini artırarak yatırımcılar daha kolay ve likit bir şekilde yatırım yapabilmesini sağlar. Böylece hissenin likiditesi artmış olur.
- Şirket ödenmiş sermayensin enflasyona yenik düşmemesi adına, ödenmiş sermayelerini güçlendirmek için bedelsiz sermaye artırımı yapabilir.
Bedelsiz Sermaye Artırımının Avantajları Nelerdir?
Bedelsiz sermaye artımı sonucunda sadece yatırımcının elindeki lot sayısı arttığı için bunun bir psikolojik avantajı olduğu söylenebilir. Ancak bunun dışında bedelsiz sermaye artırımı avantajları şu şekildedir;
- Piyasadaki hisse adeti arttığı için likiditede de artış sağlanır.
- Şirketin hali hazırdaki ödenmiş sermayesi enflasyona karşı korunmuş olur.
- Bilanço içerisindeki emisyon primi, duran varlık satış karları, temettü ve yedekler gibi öz sermaye kalemleri ödenmiş sermayeye eklenerek kullanılır hale getirilir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Sonuçları Nelerdir?
Bedelsiz sermaye artımının sonucunda hem şirket için hem de yatırımcı için bazı önemli sonuçları söz konusudur. Bunlar;
- Şirketin hisse sayısı arttığı için, piyasadaki likidite artar.
- Şirketin sermayesi içerisindeki pasif kalemleri aktif hale gelmiş olur.
- Şirketin hisse fiyatında düzeltme yaşandığı ve adeti arttığından yatırımcılar için likiditesi yüksek bir yatırım aracına dönüşür.
- Şirketin bilançoda ödenmiş sermaye miktarı yeni mali duruma göre tekrar düzenlenir.